Η Cambridge Analytica και ο μίτος της Αριάδνης
Μετά το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, μιας εταιρίας που με την ανοχή του Facebook σκιαγράφησε το προφίλ 50.000.000 Αμερικάνων πριν τις Αμερικανικές εκλογές και έκανε πολύ συγκεκριμένη στόχευση σε άτομα με βασικό αίσθημα αυτό του θυμού, μετατρέποντας τους έτσι σε ψηφαλάκια για τον Trump μέσω επιθετικού marketing, έχουμε μερικά ακόμη ανησυχητικά περιστατικά.
Πριν προχωρήσουμε ας σημειωθεί πως στο κομμάτι της Cambridge Analytica η συλλογή πληροφοριών έγινε μέσω ηλίθιων και φαινομενικά αθώων εφαρμογών στο Facebook τύπου “Δες με ποιόν διάσημο μοιάζεις”, οι οποίες προκειμένου να λειτουργήσουν ζητάνε να παραχωρήσεις πληροφορίες του προφίλ σου και τις πληροφορίες των φίλων σου. Αυτό, μαζί με τους πολύ πολύ πολύ ελαστικούς και ασαφείς κανόνες του Facebook επέτρεψε στην εταιρία να πάρει δεδομένα εκατομμυρίων ανθρώπων και να τα χρησιμοποιήσει για χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Για να πάρετε μια ιδέα, 2 χρόνια πριν η εταιρία έσκασε μύτη με αυτό το Οργουελικό σποτάκι:
Για μια δεύτερη ιδέα σχετικά με το συμβάν μπορείτε να δείτε αυτό ή άλλα παρεμφερή:
Η απάντηση του Facebook
Μετά τις διάφορες αποκαλύψεις λοιπόν ο κόσμος άρχισε να ψάχνεται λίγο σχετικά με το πόσες πληροφορίες έχει ο κολοσσός για εμάς και τι κάνει με αυτές. Ξεκίνησαν νομικές διαδικασίες για την διερεύνηση του κατά πόσο το Facebook έχει δικαίωμα να πουλάει πληροφορίες χωρίς την έγκριση των χρηστών του και άλλα διάφορα.
Γενικώς η απάντηση του Facebook και του Zuckerberg προς το αμερικανικό Κογκρέσο κινήθηκε στο κλασικό, υποτιμητικό για την νοημοσύνη μας πλέον, στυλ που συναντάμε από τις πολυεθνικές όταν στριμώχνονται τόσο που οφείλουν (έστω) να δώσουν μια επίσημη απάντηση:
“Ουπς”
“Ναι έγιναν λάθη”
“Θα τα ερευνήσουμε και θα τα φτιάξουμε, αλήθεια, φιλάω σταυρό”
Παλιό το κόλπο – (Μια σύντομη παρένθεση)
Το concept: “Αν είσαι τόσο μεγάλος που δεν μπορούν να σε πάνε φυλακή, παρανόμησε μέχρι να σε πιάσουν και μετά πες απλά συγγνώμη και ζήτα τον λογαριασμό”, φαίνεται δυστυχώς να είναι είναι πάγια τακτική ανάμεσα στις πολυεθνικές, οι αποφάσεις των οποίων συχνά κρύβονται πίσω από πολύπλοκα συστήματα διοίκησης που θολώνουν το ποιός ακριβώς φέρει την νομική ευθύνη.
Επίσης η προνομιακή μεταχείριση από τις εκάστοτε κυβερνήσεις / δικαστική εξουσία λόγω της ιδιαιτερότητας και του μεγέθους των εταιριών αυτών κάνει τα πράγματα ακόμα πιο απλά για αυτές. (πχ άτομα που δρουν βάση του οικονομικού συμφέροντος της εταιρίας συχνά γλιτώνουν την νομική ευθύνη και άλλα)
Παράδειγμα 1: HSBC – Είναι πολλά τα λεφτά των καρτέλ
Ας θυμηθούμε το “Whoops Sorry” που είπε η HSBC όταν πιάστηκε ξανά και ξανά εν γνώση της να ξεπλένει τα δισεκατομμύρια των καρτέλ ναρκωτικών. (Αν σας ενδιαφέρει περισσότερο δείτε το 4o επεισόδιο της σειράς Dirty Money με τίτλο “Cartel Bank”)
Παράδειγμα 2: VolksWagen Dieselgate – Είναι πολλά τα CO2
Tα ίδια έλεγε και η VolksWagen όταν πιάστηκε ξανά και ξανά να χρησιμοποιεί πειραγμένο σύστημα εκπομπών ρύπων για να ξεγελάει τις ελεγκτικές αρχές:
Το προσωπικό μας αρχείο στο Facebook.
Ας μην παρασυρθούμε όμως γιατί δεν θα τελειώσουμε ποτέ, και ας επιστρέψουμε στο Facebook. Ένα κομμάτι που έχει ενδιαφέρον και σκάλισε πολύς κόσμος είναι το κατέβασμα του προσωπικού αρχείου που κρατάει το Facebook για τον καθένα. Και εκεί άρχισε το μεγάλο πανυγήρι καθώς το αρχαίο ρητό του ίντερνετ επιβεβαιώνεται
“What’s on the Internet stays on the Internet”
Τρομοκρατημένοι χρήστες βρέθηκαν μπροστά σε Gigabytes δεδομένων για αυτούς, οργανωμένα με νούμερα , όλες οι συνομιλίες που έκαναν ποτέ, όλα τα likes, οι αντιδράσεις, τα μέρη, τα στοιχεία που μοιράστηκαν και οτιδήποτε άλλο.
Video deleted – I don’t think so!
Κάτι που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση όμως ήταν το γεγονός πως το Facebook φαίνεται να κρατάει ακόμη και δεδομένα που οι χρήστες έχουν διαγράψει. Καταγράψατε ποτέ ένα βίντεο στο Facebook, μόνο και μόνο για να το σβήσετε αμέσως μετά, και να τραβήξετε ένα άλλο; Μπορεί να νομίζατε πως όταν πατήσατε delete αυτά διαγράφηκαν, αλλά το Facebook λέει:
και όπως φαίνεται κρατάει αντίγραφο. Η εταιρεία απέδωσε το πρόβλημα σε ένα σφάλμα στον κώδικα (bug), και ορκίζεται ότι θα διαγράψει τα βίντεο αυτή τη φορά στα αλήθεια. (Η απλά θα συνεχίσει να τα κρατάει αλλά δεν θα τα δίνει μαζί με το αρχείο σας, θα σκεφτόταν κάποιος κακοπροαίρετος)
Το θέμα βγήκε μπροστά όταν αρκετοί χρήστες κατέβασαν το προσωπικό τους αρχείο στο Facebook και βρήκαν βίντεο τα οποία όμως δεν είχαν δημοσιεύσει ποτέ. Το Facebook απάντησε στο New York Magazine που αποκάλυψε το θέμα:
“Ερευνήσαμε μια αναφορά για το γεγονός πως μερικοί άνθρωποι βλέπουν τα παλιά βίντεό τους όταν έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες τους από το εργαλείο “Λήψη των πληροφοριών σας”. Ανακαλύψαμε ένα σφάλμα που εμπόδισε τη διαγραφή των προσχεδίων βίντεο. Τα διαγράψαμε και ζητάμε συγνώμη για την ταλαιπωρία. Ευχαριστούμε το New York Magazine για την επισήμανση του θέματος. “
We need your phone and sms records – Because of reasons
Με όλο και περισσότερους χρήστες του Facebook να κατεβάζουν και να σκαλίζουν το προσωπικό τους αρχείο τα πράγματα δεν φαίνονται όμορφα. Ένα ακόμη παράδειγμα που φρίκαρε τον κόσμο ήταν πως το Facebook έχει λεπτομερή αρχεία καταγραφής όλων των sms και κλήσεων από χρήστες με τηλέφωνα Android.
Η εταιρεία λέει ότι οι χρήστες έκαναν opt-in στην υπηρεσία (αποδέχτηκαν), αλλά αυτό είναι τουλάχιστον αστείο αν μόνο δει κανεις το άκρως παραπλανητικό και αθώο μήνυμα που εμφανίζουν.
Θυμάστε όταν βάλατε το Messenger ή το Facebook / Facebook Lite μια οθόνη που λέει “Βάλτε το νούμερο σας για να σας βρίσκουν οι φίλοι σας;”
Ε λοιπόν κανονικά εννοεί “Δώσε μας δικαίωμα να βλέπουμε και να αποθηκεύουμε όλες τις κλήσεις και τα sms σου, πότε έγιναν, προς ποιόν και πόσο κράτησαν” αλλά ξέχασε μωρέ να το αναφέρει, είχε επικεντρωθεί σε εσένα και τους φίλους σου βλέπεις.
Επίσης αν δεν το κάνεις το Facebook θα σου το υπενθυμίζει κάθε τόσο ως “προβληματάκι” που θα ήταν καλό να λύσεις.
Επίσης ας εκνευριστούμε λίγο με το “Όχι Τώρα” αντι για ΟΧΙ, που σου δίνει σαν επιλογή. Σαν να σε βάζουν να αποδεχτείς οτι αργότερα θα το κάνεις. (subminal stuff)
Επίλογος:
Το πρόβλημα στην περίπτωση του Facebook είναι πως υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ μιας ενημερωμένης συγκατάθεσης του συμβαλλόμενου μέρους (εμάς) και του τρόπου που το Facebook εν τέλει χρησιμοποιεί τα προιόντα του (δηλαδή τα δεδομένα μας).
Δύσκολα κλείνει κανείς το Facebook για λόγους που δεν χωράνε σε αυτό το post αλλά τουλάχιστον ας είμαστε ενημερωμένοι και ας ελπίσουμε πως έστω και καθυστερημένα θα δούμε μια στροφή προς την προστασία και διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων.
Bonus για το τέλος – Μπορώ να χρησιμοποιώ το Messenger/Facebook χωρίς να φακελώνει την υπόλοιπη επικοινωνία μου;
Ναι, αν είσαι χρήστης Android μπορείς από τις ρυθμίσεις δικαιωμάτων να “κόψεις” την πρόσβαση των εφαρμογών από τις κλήσεις, τα sms σου, το μικρόφωνο, ή ό,τι άλλο.
Για να το κάνεις (Android version 6 και πάνω) πήγαινε: Ρυθμίσεις -> Εφαρμογές (σε κάποιους είναι στην καρτέλα Γενικές) ->Πάνω δέξια στις 3 τελίτσες -> Διαμόρφωση Εφαρμογών -> Άδειες Εφαρμογής
Βασικά το έβγαλα βίντεο:
Bonus Bonus για το τέλος:
O Zuckerberg το 2009 λέει πως τα δεδομένα ανήκουν στους χρήστες και πως το Facebook ποτέ δεν θα τα χρησιμοποιήσει αν δεν του το ζητήσουν οι χρήστες…
Αν έφτασες ώς εδώ πραγματικά συγχαρητήρια!
Αν έχεις οποιοδήποτε σχόλιο στείλε στο inbox του Robotaki ή στο info[at]robotaki.gr
Πηγές: Reuters, Guardian, BBC, New York Magazine, Gizmodo.com, Vice.gr
